addagnài , vrb: addannae,
addannai,
addannare,
addanniai,
dannai Definizione
fàere dannu, dannos; fàere male, guastu / denti addagnada = mantzada
Sinonimi e contrari
guastai,
indomaxai,
nòcere,
scalabrai
| ctr.
sanare
Frasi
sa cilixia at addagnau su trigu ◊ su píbiri no pistis, chi addagnat a su nasu! ◊ custus drucis no addànniant is cascialis
Etimo
spn?
Traduzioni
Francese
endommager
Inglese
to damage
Spagnolo
perjudicar,
dañar
Italiano
danneggiare
Tedesco
beschädigen.
conciumíre , vrb: consumire,
consumiri,
cossumire,
cussumire Definizione
acabbare, ispaciare ccn. cosa, imbeciare is cosas a fortza de dhas manigiare: dhu narant fintzes de gente, torrare a malu puntu de sa debbilesa po is dispraxeres
Sinonimi e contrari
afinai,
afinigai,
assutighilare,
consumai,
ifiniare,
infinigae,
isgumentare,
ispitire,
sutigare
| ctr.
abboniare
Frasi
su lughinzu a che èssere cossumidu prego siant chent'annos e piús ◊ apo pediu sa gràcia de pòdere conciumire cust’orrughedhu de vida innoe, aube n’est barta sa pena de dha bivire (G.Locci)
2.
prite, amantes, faghides tanta gherra e bos consumides in debbadas?
Etimo
ctl., spn.
consumir(se)
Traduzioni
Francese
détériorer,
brûler (fig.),
être dévoré
Inglese
to damage,
to be distressed
Spagnolo
consumir,
gastar
Italiano
deteriorare,
strùggersi
Tedesco
abnutzen,
vergehen.
destrossài, destrossàre , vrb Definizione
fàere destrossa, fàere a orrugos, arruinare totu
Sinonimi e contrari
agigotare,
degogliai,
ifasciare,
isciasciai,
iscruncassare,
secare,
truncai
Frasi
destrossada est sa cadena de s'ómine cautivadu
Etimo
ctl., spn.
destrossar
Traduzioni
Francese
mettre en pièces,
massacre,
endommager
Inglese
to brake to pieces (to tear),
to damage heavily
Spagnolo
destrozar
Italiano
fare a pezzi,
scémpio,
disastrare
Tedesco
niedermetzeln.
fragiàre , vrb: frajare,
frazare Definizione
su bènnere o fàere bènnere mancu de sa cosa posta a fàere isfortzu o trebballu, chi deasi acabbat po èssere débbile, segada, freada (nau de sa pedhe), bècia; abbandhonare una cosa chi no s'impreat prus; impreare, ispèndhere, ispaciare
Sinonimi e contrari
acabbae,
arrogai,
consumai,
conciumire,
finire,
infinigae,
istradhusciare,
malocrare
/
friai,
malandrare
Frasi
chie est massone no che frazat sos ossos in presone (L.Ilieschi)◊ mamas chi ant frazadu sa mezus gioventude, ancora pitzinnas parent betzas ◊ s'avaru no si setzit ca frazat sa cadrea, no movet passu ca frazat sos solos ◊ prus si ruet e prus su corpus si frazat ◊ cussos si ant frazadu s'onestade ◊ prite su tempus meu cun sas fiaras no ti l'as frazadu?
2.
apo frazadu milli ispijitos ◊ at frazadu sa broca
3.
fit unu cadhitu frajadu e mortu de fàmine ◊ a s'àinu frajadu sedha dhu pículat
4.
sos milliardos bi sunt ma no si podent frazare ◊ su carrarmadu cun d-una incricadedha frazat unu bidone de binzina
Cognomi e Proverbi
prb:
chie servit a segnore sa domo sua la frazat: in s'órriu ponet paza e in sa cuba lentore
Traduzioni
Francese
détériorer,
user,
écorcher
Inglese
to deteriorate,
to wear (out),
to damage,
to excoriate
Spagnolo
deteriorar,
gastar,
estropear,
excoriar
Italiano
deteriorare,
logorare,
sciupare,
escoriare
Tedesco
verderben,
abnutzen,
abschürfen,
aufreißen.
iscalabràre , vrb: iscalambrare,
iscalavrare,
iscalavriare,
scalabrai Definizione
guastare, segare, fàere dannu, arrasigare sa pedhe
Sinonimi e contrari
addagnai,
indomaxai
/
arroinare,
atzimare,
azinare,
dissantarare,
ifasciare,
irderrúere,
iscempiai,
isciarrocai,
isperrumai,
strupiai
/
iscorazire
Frasi
mi ponzeint manu e mi lasseint che linu bargadadu, ma no mi ant iscalabradu e su chi fia so ◊ bi aiat tres ómines chin sa conca iscalavriata dae sos carches de sos animales ◊ cusse chin su bachedhu m’iscalavriaiat su gatile, chi giuchia sèmpere a bullones e ispilitu
Etimo
spn.
descalabrar
Traduzioni
Francese
endommager
Inglese
to damage
Spagnolo
perjudicar,
dañar
Italiano
danneggiare
Tedesco
beschädigen.
malocràre , vrb: malograi,
malograre,
malorgai Definizione
fàere andhare male in su sensu de guastare, de pèrdere, o fintzes de perdimentare sa cosa; pònnere ogu, pitziare de ogu / m. sos annos, sas dies, su mamentu, su dinare, su sàmbene
Sinonimi e contrari
fragiare,
guastai,
malobrare,
pèrdere,
stramancai
Frasi
tristu deo chi apo malogradu una prendha chi tenia! ◊ malogresi s'ocasione chi tenia in manos ◊ cussa linna iscurincedha apícius de s’atra e pigandi su tirí po no dhu malorgai!
2.
t'incumandho no apes de malograre s'orrobba candho passas!
Etimo
spn.
Traduzioni
Francese
abîmer,
gaspiller
Inglese
to damage
Spagnolo
malograr
Italiano
sciupare
Tedesco
verderben,
vergeuden.
scanníri , vrb: ischinniri*,
schinniri Definizione
apèrrere che canna, apèrrere, fàere un'isperradura chi pagu pagu si biet (coment'e unu filu)
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
afilai,
cannire,
filiri,
fresai,
sacai,
sinniai
Traduzioni
Francese
lézarder
Inglese
to damage
Spagnolo
lesionar
Italiano
lesionare
Tedesco
beschädigen.